Eβδομαδιαία Πολιτική – Οικονομική – Ναυτιλιακή – Φιλολογική εφημερίδα στην υπηρεσία των Δήμων του Πειραιά και των νησιών

ΑΠΟΨΕΙΣ

Η εποχή της γενικευμένης αδιαφορίας

 

ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ ΚΟΡΝΤην κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα θα την χαρακτήριζα “εξαπλωνόμενη έρημο”. Για να απαντήσουμε στο ερώτημα “ποιος εξαπλώνει αυτή την έρημο;”, πρέπει να απορρίψουμε όλες τις έως τώρα γνωστές θεωρίες της Ιστορίας.

Δεν υπάρχουν πια “συνωμοσίες του μεγάλου κεφαλαίου”, δεν υπάρχουν πια “κακοί”. Κι όμως, τα πάντα συντρέχουν προς την ίδια κατεύθυνση: τη διαφθορά, που έχει πλέον γίνει συστηματική·την αυτόνομη εξέλιξη, την τεχνο-επιστήμη, που κανείς δεν ελέγχει·και βεβαίως, την αγορά.

Σήμερα, δεν μας απασχολεί πλέον εάν τα προϊόντα που παράγουμε είναι χρήσιμα. Το μόνο που μας απασχολεί, είναι εάν θα πωληθούν και ίσως ούτε καν αυτό, διότι ξέρουμε ότι, έτσι κι αλλιώς, θα πωληθούν μέσω της διαφήμισης.

Σίγουρα, υπάρχει απογοήτευση. Σίγουρα, υπάρχει τρομερή διάψευση των ελπίδων ενός μεγάλου μέρους της ανθρωπότητας. Οι διανοούμενοι και οι εργάτες, διαψεύστηκαν, είτε από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα (τα οποία οδήγησαν στην εξόντωση και σε μια πρωτοφανή καταπίεση), είτε από τη σοσιαλδημοκρατία των δυτικών κοινωνιών (η οποία κατέληξε να είναι απλή διαχειρίστρια του συστήματος, συμβιβαζόμενη κάθε φορά με την υπάρχουσα τάξη).

Επιπλέον, τις τελευταίες δεκαετίες, διαπιστώνουμε την καταπληκτική προσαρμογή του κόσμου στο καπιταλιστικό καθεστώς, στην καινούργια εκδοχή του, την κοινωνία της κατανάλωσης.

Το κύριο χαρακτηριστικό της σύγχρονης παραγωγής είναι ακριβώς αυτό που οι οικονομολόγοι ονομάζουν “ενσωματωμένη φθορά”· δηλαδή προϊόντα κατασκευασμένα με τέτοιο τρόπο, ώστε να φθείρονται πολύ γρήγορα.

Ένας φίλος μου που εργαζόταν σε αυτοκινητοβιομηχανία, έλεγε ότι μια Ρολς Ρόυς στοιχίζει τελικά λιγότερο από ένα μικρό Φίατ. Και είχε δίκιο. Είχε δίκιο, διότι ένα αυτοκίνητο σαν τη Ρολς Ρόυς αντέχει στον χρόνο και δεν χρειάζεται κάθε τόσο δαπανηρές επισκευές, ενώ το Φίατ μετά από τέσσερα ή πέντε χρόνια αχρηστεύεται.

Οι μαρξιστές είχαν ευρέως διαδώσει την ιδέα, ότι ο καπιταλισμός οπωσδήποτε θα οδηγούσε τους ανθρώπους στην εξαθλίωση. Όμως αυτή η ιδέα, μέρα με την ημέρα, αποδείχθηκε ψευδής.

Ωστόσο, το γεγονός ότι αποφύγαμε την εξαθλίωση οφείλεται κυρίως στους αγώνες της εργατικής τάξης και των συνδικάτων, στις απεργίες και λοιπές άλλες πιέσεις προς τους εργοδότες. Πάντως, πρέπει να πούμε ότι, από ένα σημείο και έπειτα, το καπιταλιστικό σύστημα είχε την ευφυΐα να προσαρμοστεί στις κατακτήσεις των εργαζομένων.

Όμως σήμερα στις βιομηχανικές χώρες – ιδίως στην Ευρώπη και λιγότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες – παρατηρούμε μια κρίση νέου τύπου. Τα χαρακτηριστικά αυτής της κρίσης είναι: ο κοινωνικός αποκλεισμός και η τεράστια ανεργία, η οποία σ’ έναν ορισμένο βαθμό έχει σχέση με την παγκοσμιοποίηση·οι παλιές βιομηχανικές χώρες, για να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό, ωθούν την οικονομία τους στην απόλυτη αυτοματοποίηση που, φυσικά, συνεπάγεται λιγότερες θέσεις εργασίας.

Κορνήλιος Καστοριάδης

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *