Eβδομαδιαία Πολιτική – Οικονομική – Ναυτιλιακή – Φιλολογική εφημερίδα στην υπηρεσία των Δήμων του Πειραιά και των νησιών

ΑΠΟΨΕΙΣ

Πώς η «Χώρα των Τυφλών» αντιμετωπίζει τις νέες ιδέες;

Του Παναγιώτη Μητροπέτρου

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΜΗΤΡΟΠΕΤΡΟΆραγε βλέπουμε ή μήπως είμαστε τυφλοί στα μάτια, στα αυτιά και στον νου, όπως έλεγε ο Τειρεσίας στον Οιδίποδα;

Θα παραθέσουμε, λοιπόν, την σπουδαία παραβολή του H.G.Wells στο διήγημά του «Η χώρα των τυφλών» και ο νοών νοείτω:

«Ένας ορειβάτης γλιστράει από κάποια χιονισμένη κορυφή των Άνδεων και πέφτει σε μία κλειστή κοιλάδα. Εκεί, αιώνες ξεκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο, φυλακισμένη ανάμεσα στα βραχώδη βουνά, ζει μία μικρή κοινωνία τυφλών. Η όραση είναι γι’ αυτούς άγνωστη και εντελώς αδιανόητη. Χάρη όμως στην εξασκημένη αφή και την με τον καιρό οξυμένη ακοή τους, κατορθώνουν να γνωρίσουν τέλεια τον μικρό τους κόσμο και να τον διαμορφώσουν σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Στα σπίτια δεν έχουν παράθυρα. Αναπαύονται την ημέρα και δουλεύουν την νύκτα, έχοντας αντιστρέψει όχι μόνο τις συνήθειες αλλά και τις έννοιες της ημέρας και της νύκτας. Ζώντας σε ένα γήινο αλώνι περιφραγμένο από άβατους βράχους, πιστεύουν ότι όλο το σύμπαν, που εξαντλείται στα σύνορα του κόσμου τους, είναι μια γήινη κατσαρόλα σκεπασμένη με ένα πέτρινο καπάκι.

Ο Νουνέζ, ένας ορειβάτης οπλισμένος με δύο γερά μάτια και την πεποίθηση ότι στην χώρα των τυφλών βασιλεύει ο μονόφθαλμος, επιχειρεί να τους βγάλει από την πλάνη τους σχετικά με την φύση του κόσμου.

Γρήγορα όμως διαπιστώσει την αδυναμία του μπροστά στα «χειροπιαστά» επιχειρήματά τους. Η δυσκολία του να κινείται και να δουλεύει όπως οι άλλοι μέσα στο σκοτάδι «αποδεικνύει» την ελαττωματικότητα των αισθήσεών του.

Οι ισχυρισμοί του ότι «βλέπει» πράγματα πέραν από αυτά, που μπορεί να πιάσει η ακοή, η όσφρηση και η αφή των άλλων, επιβαρύνουν περισσότερο την θέση του. Δείχνουν πόσο «αλλοπαρμένος» είναι.

Το αποκορύφωμα της ιλαροτραγωδίας έρχεται όταν ο Νουνέζ ερωτεύεται μία κοπέλα της φυλής και την ζητάει σε γάμο. Οι νεώτεροι εξανίστανται. Φοβούνται ότι η ένωσή της με αυτόν τον “ελαττωματικό” άνθρωπο θα οδηγήσει σε εκφυλισμό την ράτσα τους. Τι θα γίνει;

Προς δόξαν της επιστήμης, την λύση την βρίσκει ο γιατρός της φυλής: “Οι διαταραχές του μυαλού και οι ασυναρτησίες του ξένου”, αποφαίνεται, “οφείλονται σε αυτά τα δύο αφύσικα γρομπαλάκια, που έχει στις κόγχες κάτω από τα φρύδια του. Η λύση είναι απλή: μία χειρουργική επέμβαση, που θα του αφαιρέσει τα μάτια και θα κάνει τον ξένο ένα απόλυτα υγιές και ισορροπημένο άτομο, ισάξιο και ισότιμο μέλος της κοινωνίας τους”»!

Διαπιστώνουμε ότι η συμπεριφορά των σύγχρονων ανθρώπων απέναντι στους φορείς των ανησυχητικών νέων ιδεών, δεν διαφέρει και πολύ από αυτήν των κατοίκων της χώρας των τυφλών.

Εάν οι άνθρωποι αντιδρούν αυθόρμητα σε κάθε απόπειρα ανατροπής του πλαισίου αναφοράς των αγαπημένων τους ιδεών, γιατί να μην αντιδράσουν, όταν η απόπειρα αυτή απειλεί το ίδιο το έδαφος, που πατούν τα πόδια τους;

Ασφαλώς, η άμεση εμπειρία δείχνει ότι η γη, που πατάμε, είναι απόλυτα σταθερή, αφού χάρη σε αυτήν το “επάνω” και το “κάτω” έχουν την ίδια πάντοτε κατεύθυνση. Γιατί θα πρέπει να απαρνηθούμε μία ιδέα τόσο αυταπόδεικτη και εύλογη; Γιατί να εγκαταλείψουμε μία εικόνα, που στο κάτω-κάτω είναι τόσο βολική;

Εάν η εισαγωγή ανατρεπτικών ιδεών συναντούσε πάντα την αντίδραση των φιλήσυχων πολιτών, οι θεωρίες για την σχετικότητα της επίπεδης γήινης επιφάνειας, του “επάνω” και του “κάτω”, ήταν επόμενο να συναντήσουν ακόμα πιο βίαιη αντίδραση, διότι υπέσκαπταν τα θεμέλια όλων των θεμελίων, την σταθερή και επίπεδη γη!

Όταν πρωτακούστηκε η θεωρία, που θέλει την γη μία μεγάλη στρογγυλή σφαίρα, που στροβιλίζεται στο διάστημα, ήταν είναι αδιανόητη. Και μόνον η σκέψη αυτής της ιδέας προκαλεί ναυτία. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη να νιώθει ασφαλής. Και δεν μπορεί να το νιώθει αυτό, όταν η γη, επάνω στην οποία πατάει, είναι η ίδια κινητή, και όταν αυτό που σήμερα είναι “επάνω”, θα είναι αύριο “κάτω”, και αυτό που είναι “επάνω” για μας για κάποιος άλλους είναι “κάτω”…

Τελικά, μήπως εμείς είμαστε οι τυφλοί, που περιγράφονται στο διήγημα του Wells; Μήπως οι ιδέες και οι ιδεολογίες μας βασίζονται ακόμη στην θεωρία της επίπεδης γης;

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *