ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΟΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΕ ..ΤΑ ΝΕΟΚΛΑΣΣΙΚΑ ΠΟΥ ΕΖΗΣΑ ΓΑΛΛΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ – ΙΔΡΥΜΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ
Μία ημέρα, μετά την πρωϊνή προσευχή και αφού είχαμε τακτοποιηθεί στις αίθουσες διδασκαλίας, μπήκε στην αίθουσά μας ο Γυμνασιάρχης συνοδευόμενος από έναν άγνωστο κύριο. Μας ενημέρωσε ότι το Γαλλικό Ινστιτούτο Πειραιώς, είχε αποφασίσει να προσφέρει μαθήματα με έκπτωση 40% στις μαθήτριες του Β’ Γυμνασίου Θηλέων Πειραιώς. Εγώ ενθουσιάστηκα και όταν γύρισα στο σπίτι μου παρακάλεσα τους γονείς μου να με γράψουν. Τελικά οι γονείς μου συμφώνησαν και την επόμενη ημέρα με έγραψαν.
Το Γαλλικό Ινστιτούτο, το οποίο ήταν παράρτημα του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών, βρισκόταν λίγα στενά πιο κάτω από το Β΄ Γυμνάσιο Πειραιώς στο οποίο μαθήτευα. Ήταν ένα πολύ εντυπωσιακό γωνιακό νεοκλασικό κτίριο που δέσποζε στη συμβολή της παραλιακής ακτής Μουτσοπούλου με την οδό Αιγέως, σημερινής Λεωφόρου Δευτέρας Μεραρχίας στο Πασαλιμάνι. Ένα Πασαλιμάνι που έσφυζε από την παρουσία νεοκλασικών μεγάρων και παραδοσιακών σπιτιών.
To κτήριο ήταν πανέμορφο με τον καταπράσινο κήπο του και το θαυμάσιο belvedere, στην οροφή του, το οποίο στηριζόταν σε αγάλματα Ατλάντων. Στην πρόσοψη του κτιρίου, μεταξύ δύο εντυπωσιακών αρχαιοελληνικών αγαλμάτων υπήρχε μαρμάρινη επιγραφή στην οποία έγραφε “Istitut Francais”, ενώ από την πλευρά της Β΄ Μεραρχίας, στην μεγάλη μεταλλική πόρτα της εισόδου του κτιρίου υπήρχε πινακίδα που ανέφερε «Institut Francais d’Athenes. Στο ισόγειο του κτιρίου λειτουργούσε το αγαπημένο, στους Πειραιώτες, καφέ-ζαχαροπλαστείο «Η Μυροβόλος».
Η συγκίνησή μου ήταν μεγάλη όταν μπήκα στην αίθουσα διδασκαλίας μου με τα πολλά φωτεινά, μεγάλα παράθυρα. Η ελπίδα μου όμως να καθίσω δίπλα σε παράθυρο έσβησε αμέσως μιας και τα θρανία είχαν τέτοια διάταξη που τα παράθυρα βρίσκονταν πίσω από την πλάτη μου. Από την ανοικτή πόρτα όμως μπορούσα να βλέπω τα λουλούδια και τον μεγάλο φοίνικα που δέσποζε στην αυλή.
Ανήσυχο πνεύμα ως συνήθως έψαξα και έμαθα την ιστορία του κτιρίου.
To κτίριο κτίστηκε και κατοικήθηκε από τον Έλληνα επιχειρηματία Γεώργιο Στρίγκο, ο οποίος ξεκίνησε την επαγγελματική του σταδιοδρομία το 1896 ως εργαζόμενος στο υποκατάστημα της Τραπέζης Αθηνών στον Πειραιά.
Στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου ο Γεώργιος Στρίγκος, αναδείχθηκε σε κορυφαία φυσιογνωμία της εμπορικής, οικονομικής αλλά και κοινωνικής ζωής της πόλης του Πειραιά. Το 1910, ως Γενικός Γραμματέας του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς, εκπροσώπησε τον Πειραιά σε διάφορα συνέδρια στην Ευρώπη. Την ίδια περίπου χρονική στιγμή, η Ισπανική κυβέρνηση του απένειμε τιμητικά τον τίτλο του Υποπρόξενου της Ισπανίας για την Αθήνα και τον Πειραιά. Το 1914 εκλέχθηκε για πρώτη φορά Δημοτικός Σύμβουλος στον Πειραιά και πολιτεύτηκε με το κόμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το 1917 πρωτοστάτησε στην ίδρυση της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, ενώ το 1921 εκλέχθηκε Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (ΕΒΕΠ). Κατά την δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα, ο Γεώργιος Στρίγκος αύξησε τις διασυνδέσεις του με την Ελλάδα και το εξωτερικό. Η δεκαετία του 1930 τον βρήκε να διαθέτει και μια εταιρεία ναυαγοσωστικών εργασιών και ρυμουλκήσεων ανοικτής θαλάσσης, προσφέροντας πρωτοποριακές για την εποχή υπηρεσίες στους λιμένες Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Πάτρας και Καλαμάτας. Δυστυχώς, τα ναυαγοσωστικά σκάφη της εταιρείας του βυθίστηκαν την περίοδο 1940-1941, κατά τις πρώτες εχθροπραξίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γεώργιος Στρίγκος έζησε με την οικογένειά του σε αυτό το πανέμορφο, πολυτελές Μέγαρο από το 1919 έως το 1941. Μετά τους πρώτους βομβαρδισμούς του Πειραιά, το 1941, η οικογένεια εγκατέλειψε την Πειραιά και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και δεν επέστρεψε ποτέ.
Στο Μέγαρο φιλοξενήθηκαν προσωπικότητες του επιχειρηματικού κόσμου, των γραμμάτων και των τεχνών της πόλης, μεταξύ των οποίων ήταν και ο Γιάννης Τσαρούχης, ο οποίος έχει ζωγραφίσει το Νεοκλασικό Μέγαρο μεταξύ των έργων του «Τα Νεοκλασικά του Πειραιά». Ο Γεώργιος Στρίγκος ήταν από τους πρώτους συλλέκτες της Νεοελληνικής τέχνης και διέθετε μια πλούσια συλλογή έργων τέχνης, βιβλίων, πινάκων, αντικών, αρχαιοτήτων κ.α. τα οποία έχουν αποτυπωθεί σε αρκετές φωτογραφίες εποχής του εσωτερικού της οικίας του.
Μετά τον πόλεμο, ο Γεώργιος Στρίγκος υπήρξε ένθερμος υποστηρικτής της ίδρυσης του Ναυτικού Μουσείου στον Πειραιά, το οποίο στεγάστηκε στην νεοκλασική οικία Πιπινέλη και διετέλεσε πρώτος πρόεδρος μετά την δημιουργία του Ναυτικού Μουσείου το 1949.
Το 1945 το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, μετέτρεψε το οίκημα σε Λέσχη Αξιωματικών. Λίγα χρόνια αργότερα, με τη μεσολάβηση του φιλέλληνα Οκτάβιου Μερλιέ το κτίριο αγοράστηκε από το Γαλλικό Δημόσιο για να στεγάσει το Παράρτημα του Γαλλικού Ινστιτούτου Αθηνών στον Πειραιά.
Λάτρεψα και απόλαυσα το Γαλλικό Ινστιτούτο του Πειραιά μας και τολμώ να πω ότι μέσα σε αυτό έζησα, μαζί με τις συμμαθήτριες και τους συμμαθητές μου κάποιες από τις ωραιότερες στιγμές της σχολικής μου ζωής.
Σήμερα το κτίριο του Γαλλικού Ινστιτούτου εξακολουθεί να υπάρχει λαμπερό και καλοδιατηρημένο. Δεν υπάρχει όμως ο φοίνικας στην αυλή, ούτε το belvedere με τα αγάλματα Ατλάντων στην οροφή. Μόνο στην πρόσοψη, μεταξύ των δύο αρχαιοελληνικών αγαλμάτων υπάρχει ακόμη Μαρμάρινη επιγραφή η οποία γράφει σήμερα,
ΙΔΡΥΜΑ
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΛΑΣΚΑΡΙΔΗ
Είχε βλέπετε την τύχη το 2009 να μπει σε φάση αποκατάστασης και να αποτελέσει το δεύτερο κτίριο ιδιοκτησίας του Ιδρύματος «Αικατερίνης Λασκαρίδη». Σήμερα λειτουργεί ως ιστορική βιβλιοθήκη, με σκοπό να προάγει τον Ελληνικό Πολιτισμό, τα Ελληνικά Γράμματα και την Ιστορική -Ναυτική έρευνα. Φιλοξενεί επίσης συλλογές σπανίων αντικειμένων και βιβλίων καθώς και αρχεία – δωρεές από σημαντικούς ανθρώπους των Γραμμάτων και των Επιστημών.
Βλέποντας τα σωσμένα νεοκλασικά του Πειραιά μας νιώθω ανακούφιση, αλλά και νοσταλγία και μια θλίψη όταν σκέφτομαι πόσο μας δένουν με τον Πειραιά του αστικού παρελθόντος. Συγχωρέστε με, αλλά αγαπώ την αστική ιστορία και πιστεύω πως είναι και άλλοι σαν και εμένα.
Αλήθεια, πόσα τέτοια όμορφα κτίρια κατεδαφίστηκαν ή βρίσκονται ακόμη παροπλισμένα και ετοιμόρροπα περιμένοντας να έρθουν κάποια στιγμή οι μπολντόζες!
Σοφία Ησυχίδου