Των Φώτων!
Η πλάκα που κάναμε κάθε χρόνο στα Θεοφάνεια στους Αθηναίους συγγενείς και φίλους ήταν σταθερά επαναλαμβανόμενη. Και εύλογη. Αγιασμός στη Δεξαμενή αυτοί, στο πρώτο λιμάνι της χώρας εμείς.
Κάποιος παπάς έριχνε το σταυρό γι’ αυτούς σε μια σκοτεινή τρύπα με λίγα νερά, με τον δήμαρχό τους και κάποιους πολιτικούς να κορδώνονται τριγύρω. Ενώ στον Πειραιά κατέβαινε πάντα ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος, πλήθος ιερέων, φυσικά ο βασιλιάς και αργότερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, η μισή κυβέρνηση και δεκάδες πολιτικοί που στριμώχνονταν στην εξέδρα πίσω από τον δικό μας δήμαρχο. Και φυσικά τα καράβια να σφυρίζουν, οι πέντε εκκλησίες του λιμανιού από τη Ζωοδόχο Πηγή στο Χατζηκυριάκειο, μέχρι τον Άγιο Διονύση προς την Δραπετσώνα, να χτυπούν τις καμπάνες. Θαρραλέοι κολυμβητές να αψηφούν την παγωνιά και να πέφτουν στο νερό για να πιάσουν το σταυρό. Καμμία σύγκριση.
Με τα χρόνια και με αφορμή τη μόλυνση των νερών του λιμανιού, οι κολυμβητές κάποια στιγμή σταμάτησαν να βουτάνε. Κάπου τότε στα μέσα της δεκαετίας του ’60 πρέπει να κυκλοφόρησε και το σχετικό ανέκδοτο, με τον μοναδικό θαρραλέο που βούτηξε μια χρονιά κι όταν ο βασιλιάς, που τον συνεχάρη, τον ρώτησε ποια χάρη θα ήθελε από αυτόν, του ζήτησε μόνο να του βρει: «τον κερατά που τον είχε σπρώξει»…
Στην πορεία το Λιμενικό μάλιστα απαγόρευσε επίσημα το έθιμο, στερώντας έτσι τη δυνατότητα από οποιοδήποτε είχε τη σχετική φιλοδοξία να βουτήξει για να πιάσει τον σταυρό. Κι έπρεπε να φτάσουμε στο 2007, όταν ένας γνωστός δημοσιογράφος, συνεργάτης τότε του νεοεκλεγέντος δημάρχου Π. Φασούλα, είχε την ιδέα να αναβιώσει το έθιμο. Η σκέψη ήταν πολύ απλή. Αφού τόσοι και τόσοι επαγγελματίες δύτες βουτούν στα βρώμικα νερά του λιμανιού καθημερινά για διάφορους λόγους (επισκευές, επιθεωρήσεις πλοίων κλπ), ενώ επίσης τα «βατράχια» του Λιμενικού και του Πολεμικού Ναυτικού πραγματοποιούσαν διάφορες καταδύσεις στο λιμάνι κατά καιρούς για λόγους ασφάλειας ή και ως απλές ασκήσεις, γιατί να μην απευθυνόταν η Δημοτική Αρχή σε αυτούς, ώστε να βουτήξουν και να δοθεί και έτσι η σχετική λαμπρότητα στον εορτασμό;
Αφού ξεπεράστηκαν οι αγκυλώσεις της γνωστής γραφειοκρατίας, ιδιαίτερα στα ανώτερα κλιμάκια της ιεραρχίας του Πολεμικού Ναυτικού και με την υποστήριξη της Μητρόπολης Πειραιά που ενθουσιάστηκε από την ιδέα, από τότε, τα Θεοφάνεια του 2007, ξαναβουτάνε στον Πειραιά για να πιάσουν τον σταυρό. Αν και εκείνη την πρώτη χρονιά παραλίγο να συμβεί το… μοιραίο και να χαθεί ο σταυρός. Τι είχε συμβεί; Από την Μητρόπολη ενημέρωσαν τον τότε Αρχιεπίσκοπο, μακαριστό πλέον Χριστόδουλο, ότι για πρώτη φορά μετά από περίπου 40 χρόνια θα ξαναβουτούσαν πιστοί για να πιάσουν τον σταυρό. Ο Χριστόδουλος ενθουσιάστηκε, πήρε μαζί του ένα βαρύτιμο σταυρό, δεν τον έδεσε σε κορδέλα και κυρίως παρέλειψε την υπόδειξη που του είχε γίνει, να τοποθετηθεί τουλάχιστον πάνω σε ένα μεγαλύτερο ξύλινο ταμπλό ώστε να κρατηθεί στην επιφάνεια. Το αποτέλεσμα ήταν ο σταυρός να πάει στον πάτο πριν προλάβουν να φτάσουν κοντά του οι δύτες και να αρχίσει μια εναγώνια σειρά καταδύσεων για να βρεθεί, αφού τον είχε σκεπάσει η λάσπη του πυθμένα του λιμανιού. Για 20 λεπτά περίπου, διαδοχικά καταδύονταν οι αρκετοί βατραχάνθρωποι που είχαν προσφερθεί να βουτήξουν και στη συνέχεια αναδύονταν απογοητευμένοι. Η απογοήτευση και η αγωνία στο πρόσωπο όλων των επισήμων ήταν έκδηλη. Άλλωστε, το να χαθεί ο σταυρός θεωρείται πολύ μεγάλη γρουσουζιά.
Κι όταν πια δυο βατραχάνθρωποι του Λιμενικού είχαν αρχίσει να βάζουν την εξάρτησή τους (μπουκάλες, μάσκες, βατραχοπέδιλα) για να κατέβουν με άνεση χρόνου και να ψάξουν για τον σταυρό, σε μια τελευταία προσπάθεια, ένας από τους πρώτους δύτες (που δεν φορούσε φυσικά όπως και οι άλλοι μπουκάλες) κατάφερε να τον βρει, με αποτέλεσμα όταν αναδύθηκε με το χέρι που κρατούσε τον σταυρό υψωμένο να ξεσπάσουν σε χειροκροτήματα και ζητωκραυγές επίσημοι και παπάδες, σαν να είχε βάλει γκολ ο Ολυμπιακός.
Κάπως έτσι σώθηκε το έθιμο. Εκείνο που δεν σώθηκε, μάλλον δεν υλοποιήθηκε ποτέ, ήταν μια ακόμη καλή ιδέα που είχε πέσει τις πρώτες μέρες εκείνης της δημοτικής αρχής. Καθώς ο Πειραιάς θεωρείται και είναι η ναυτική πρωτεύουσα της Ελλάδας, θαλασσοκράτειρας του κόσμου, και είναι τα Θεοφάνεια το επίκεντρο του εορτασμού της κατ’ εξοχήν γιορτής της Ναυτιλίας, η οποία αποτελεί βασικό πυλώνα της οικονομίας της χώρας, η ιδέα ήταν να οργανώνεται ένα οικονομικό-ναυτιλιακό φόρουμ στον Πειραιά τις ημέρες των Φώτων με την συμμετοχή επιστημόνων, επαγγελματιών του χώρου, αλλά και υπουργών, ίσως ακόμα και του πρωθυπουργού του ίδιου που να κορυφώνεται με συγκεκριμένες εξαγγελίες-δεσμεύσεις (κατά τα πρότυπα της ΔΕΘ) για τους τομείς της ανάπτυξης, της ναυτιλίας και του τουρισμού. Κανείς δεν βρέθηκε να προωθήσει τη σχετική φιλόδοξη ιδέα, ενώ λίγα χρόνια αργότερα το μέχρι τότε αδιανόητο άρχισε να επαναλαμβάνεται όλο και πιο συχνά. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ή και ο πρωθυπουργός επιλέγουν όλο και πιο συχνά κάποιο άλλο λιμάνι για τον Αγιασμό των Υδάτων.
Ακόμη και σήμερα, δυο μέρες πριν τα Θεοφάνεια του 2017, δεν είναι γνωστό αν ο πρωθυπουργός θα κατέβει στην Πειραιά. Είναι όμως γνωστό, ευτυχώς, ότι στα όχι λίγα εκκλησάκια που είναι χτισμένα παρά θιν αλός, από το Πέραμα μέχρι το Κερατσίνι κι από το Νέο Φάληρο μέχρι το Μπαϊκούτσι (από όπου η φωτογραφία), ο Αγιασμός των Υδάτων θα γίνει με δεκάδες βαρκούλες να δίνουν ένα ξεχωριστό χρώμα στην ημέρα που δικαιωματικά ο Πειραιάς βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής όλων!